در این قسمت لغات فیزیک بخش 1 عرضه شده است.
لغات فیزیک صفحه اصلی – کلیک کنید
خرید لغات فیزیک / مجموع لغات در کل رشته ها / لغات بر حسب گروه بندی چند رشته
لغات فیزیک بخش 1
فیزیک ابزاری | device Physics |
حمل و نقل کوانتومی | quantum transport |
چگالی حالات | density of states |
ساختار نواری | Band structure |
گاف نواری | Band gap |
نوع پیوندها | Kind of bounds |
روش پتانسیل کامل امواج تخت تقویت شده خطی | Full potential linearized augmented plane wave (FP-LAPW) |
نظریه تابعی چگالی | Density Functional Theory (DFT) |
تقریب شیب تعمیم یافته | Generalized gradient approximation (GGA) |
نوار فرعی مرکب | Multiple subband |
نوار والانس | valence band |
تحدید کوانتوم | quantum confinement |
مقاومت پارازیتی | Parasitic resistance |
پیوند شوتکی | Schottky junction |
لایه وارونگی | inversion-layer |
پیپاد، پوسته نخود فرنگی (نوعی نانولوله) | peapod |
متالوفولرینها | metallofullerenes |
اثر کوانتومی هال | Quantum hall effect |
باند گپ، گاف نوار | Band gap / bandgap |
تراز فرمی | Fermi level |
دو قطبی | ambipolar |
کپسوله سازی | encapsulating |
اتصال تراز فرمی | Fermi level pinning |
کایرالیتى، خصلت کایرالى | chirality |
عاری از برچسب | label free / label-free |
تهیجا (نقصی در شبکه بلور که با جابجایی اتم از جایگاه شبکه ای آن بوجود می آید) | vacancy |
حرارت زدایی | Thermal relaxation |
نیم پایدار | metastable |
زوج فرنکل، نقص فرنکل | Frenkel defect |
تخصیص چپ یا راست | Handedness assignment |
انتقال سرخ | red-shift |
سطح ویژه بالا | high-surface area |
وضوح | RESOLUTION |
میكروسكوپ الكترونی روبشی | scanning electron microscope |
میكروسكوپ انتقال الکترون | Transmission electron microscope |
آشکار سازهای تابشی | radiative detectors |
آشکار ساز تابش فلورسانس | Fluorescence radiation detector |
آشکار ساز فوتومتری | detectors Photometric |
آشکار ساز گرمایی | heat detectors |
آشکارساز گولی | Goley detectors |
آشکار ساز مادون قرمز | Infrared detectors |
آشکار سازهای NMR | NMR detectors |
آشکار سازهای اشعه ایکس | X – Ray – source |
آشکار سازهای پیروالکتریک | Pyroelectric detectors |
آشکار سازهای کروماتوگرافی گازی | Chromatographic detector |
آشکار ساز هدایت گرمایی | Thermal conductivity detector |
آشکار ساز یونیزاسیون شعلهای | Flame ionization detector |
آهنگ واکنشی | reaction rate |
اتم هیدروژن گونه | hydrogen atom |
احتمال | probability |
ارزش انتظاری | expectation value |
اسپین- مدار | spin-orbit |
انرژی عدوم تقارن (انرژی بستگی متوسط( | Average binding energy |
الکترونهای اتمی | atomic electrons |
اصل همخوانی بوهر | Bohr correspondence principle |
اشعه ترمزی (برمز اشتراهلونگ( | Bermsstrahlung |
ابر باری حول نوکلئون | charge cloud around nucleon |
اثر کامپتون | Compton effect |
انرژی کولونی | coulomb energy |
انرژی واپاشی | Decay energy |
واپاشی الکترونی )بتایی) | beta decay |
آشکار سازها | Detectors |
طول موج کامپتون | Compton wavelength |
برهمکنش اسپین – مدار | spin – spin interaction |
برهمکنش اسپین – اسپین | spin – orbit interaction |
حالت انرژی | Energy state |
انرژی فوق حرارتی | Epithermal energy |
اصل طرد پائولی | Exclusion principle |
اصل عدم قطعیت هایزنبرگ | Heisenberg uncertainty principle |
انتقال استارک در پلاسما | stark shift in plasma |
اندازه حرکت | momentum |
اندازه حرکت زاویهای | angular momentum |
انرژی استانه | Threshold energy |
انرژی پس زنی | recoil energy |
انرژی تکان | quivering energy |
انرژی جدا سازی | separation energy |
انرژی کل | total energy |
ایزوتروپی | isotropy |
واپاشی آلفا | alpha decay |
بارن | barn |
بردار ستونی | Column vector |
بردار قطبش | polarization vector |
بردار محوری | axial vector |
بردار موقعیت | position vector |
بردار واحد | unit vector |
پتانسیل الکترواستاتیک | electrostatic potential |
پتانسیل جاذبهای | gravitational potential |
پدیده پلاسماهای جمعی | Collective plasma phenomena |
پذیرفتاری الکتریکی | electric susceptibility |
پراکندگی القائی | stimulated scattering |
پراکندگی پراشی | diffractive scattering |
تفکیک تراز | level splitting |
مکانیک کوانتومی | quantum mechanics |
مگنتون بور | Bohr magneton |
تابع هرمیت | Hermite function |
تبدیل لاپلاس | Laplace transform |
تبهگنی | degeneracy |
جذب غیر خطی | Non-linear absorption |
جذب فوتوالکتریک | photoelectric absorption |
سطح مقطع پراکندگی کولنی | coulomb scattering cross section |
سیکلوترون | synchrotron |
مقدار چشمداشتی | expectation value |
مکانیک کلاسیک | classical mechanics |
نیروهای الکترومغناطیسی | electromagnetic forces |
مشاهده پذیر | observable |
عدد کوانتوم سمتی | orientational quantum |
گاز تک اتمی | monoatomic gas |
وردایی | variance |
ویژه پایهها | Eigen basis |
ویژه تابع | Eigen function |
ویژه توابع همزمان | simultaneous Eigen |
ویژه مقدار | Eigen value |
برانگیختگی کولونی | coulomb excitation |
برهمکنش ضعیف | weak interaction |
اسپین | spin |
ذره آلفا | Alpha particle |
واپاشی بتا | beta decay |
تولید زوج | pair production |
اثر فوتوالکتریک | photo electric effect |
پراکندگی ریلی | Revleigh scattering |
مکانیک کوانتومی | quantum mechanic |
ثابت پلانک | Plank’s constant |
عدد کوانتومی | Quantum number |
گشتاور دو قطبی | Dipole moment |
گشتاور مغناطیسی | Magnetic moment |
گشتاور چند قطبی | Multi-pole moment |
موج ماده | matter wave |
موج دوبروی | de Broglie wave |
جرم بحرانی | Critical Mass |
جرم سکون | Rest Mass |
نیم عمر | Half Life |
نوترنیو | Neutrino |
لباسهای بادی | Pneumatic suit |
کوانتا | quanta |
تبخیر یا سایش لیزری | Laser Vaporization/ablation |
نیروی عمودی تکیه گاهی | normal force |
شکافت هسته ای | Nuclear Fission |
هسته (اتم) | Nucleus |
همجوشی هسته ای | Nuclear Fusion |
نیروی هسته ای | Nuclear Force |
واپاشی | Decay |
واکنش زنجیره ای | Chain Reaction |
هسته ی پایدار/ناپایدار | Stable/Unstable Nucleus |
قلب راکتور | Reactor Core |
فرابنفش | Ultraviolet |
فروسرخ | Infrared |
فیزیک اتمی | Atomic Physics |
فیزیک هسته ای | Nuclear Physics |
فروپاشی | Disintegration |
طیف اتمی | Atomic Spectrum |
ذره بتا | Beta Particle |
پایداری اتم | Atom Stability |
پرتو گاما | Gama Ray |
برانگیخته | Excited |
برهم کنش | Interaction |
انرزی بستگی | Binding Energy |
آشکارسازی | Detection |
آشفتگی | Disturbance |
امواج الکترومغناطیسی | Electromagnetic waves |
تقویت نور توسط گسیل القایی تابش(لیزر) | Light Amplification by Simulated Emission of Radiation (LASER) |
آکتینیدها – 14 عنصری که در جدول تناوبی پس از آکتینیوم قرار دارند، شبیه به لانتانیدها، اما عضوهای اولیهی این گروه از نظر شیمیایی به فلزهای واسطه گروههای بعدی شبیهتر هستند (مثلاً اورانیم به تنگستن شبیه است). اساساً همه عناصر بعد از اورانیم بهصورت مصنوعی ساخته میشوند. گرچه مقادیر بسیار ناچیز پلوتونیم در طبیعت یافت میشود. | Actinides |
فعال کردن – بهوجود آوردن پرتوزایی بهصورت مصنوعی، معمولاً از راه جذب نوترون مانند تبدیل کبالت 59 موجود در فولاد به کبالت 60. | Activation |
آمونیم دیاورانات – 7O2U2)4NH). | ADU |
پهنرفت – حرکت کپهای شاره. | Advection |
رآکتور پیشرفته با خنککننده گازی – نوع پیشرفته رآکتور ماگنوکس انگلستان با سوخت اکسید اورانیم غنیشده که امکان میدهد اندازة بخش درونی رآکتور کوچکتر و دمای کار بیشتر باشد، کندکننده این رآکتور، گرافیت، و خنککننده آن، دیاکسیدكربن است. | AGR – Advanced Gas-cooled reactor |
حمل هوایی – دستگاه انتقال که در آن مایع در یک شاخه ظرفی U شکل با تزریق هوا سبک میشود و در نتیجه در سطح بالاتری قرار میگیرد. | Air-Lift |
تابش آلفا – گسیل هستهی هلیم (ذرات آلفا) حاوی دو پروتون و دو نوترون. | Alpha radiation |
آمریسیوم (Am) – عنصر (مصنوعی) پس از پلوتونیم؛ با عدد اتمی 95. | Americium |
گرمادهی – عملیات حرارتی برای از میان بردن تنشهای ناشی از جوشکاری، سردکاری، و غیره. | Annealing |
عدد اتمی – تعداد پروتونهای هسته هر عنصر که شاخص آن عنصر است. | Atomic number |
آمونیوم اورانیل كربنات 3(3CO)2UO4(4NH) | AUC |
فرسایش – فرسوده شدن یا ترکخوردگی (در رزینهای تبادل یون و غیره) و تبدیل ماده به ذرههای بسیار ریزی که از ماده جدا میشوند. | Attrition |
اتوکلاو – دستگاهی برای گرم کردن مواد تحت فشار و رساندن آنها به دماهای بیش از دمای نقطه جوش مایع درون ظرف، تحت فشار جو. | Autoclave |
پسآکندن – پر کردن حفرههای زیرزمینی با ماده جامد که برای استخراج مواد کنده شدهاند. | Backfilling |
پسشویی – وارونه کردن عمل استخراج محلول از حلال، با برقراری تماس ماده استخراجشده با محلول تازه آبی با نسبتهای مناسب. از این روش گاهی در عمل جریان معکوس در تبادل یونی برای حذف ذرات یا ناخالصیهای جداشده بهکار برده میشود. | Backwashing |
فرآیند منقطع – انجام پیدرپی عملیات روی مقدار مشخصی ماده (در تمایز با فرآیند پیوسته که ماده در جریان است و مراحل پیدرپی عملیات روی این جریان ماده انجام میشود). | Batch process |
بکرل – یکای SI برای پرتوزایی برابر با یک تجزیه در هر ثانیه. | Becquerel |
میز کار – میز تراز در معدنکاری روباز. | Bench |
تغلیظ – عملیات اولیه روی سنگ کانی برای افزایش غلظت اجزای با ارزش آن. | Beneficiation |
بنتونیت – ماده معدنی خاکرسی با خواص قوی تبادل یون. | Bentonite |
تابش بتا – معمولاً به گسیل الکترونهای پرانرژی (ذرات بتا) گفته میشود. نماد β+ (بتای مثبت) برای تابش بتا نشاندهنده گسیل پوزیترون بهجای الکترون است. | Beta radiation |
انرژی بستگی- انرژییکه پروتونها و نوترونها را درون هسته در قید یكدیگر نگه میدارد و برابر است با اختلاف جرم کل ذرات با مجموع جرمهای تکتک ذرات. این انرژی برای هستههای اطراف آهن بیشترین است بنابراین از لحاظ نظری هستههای سبکتر با همجوشی، و هستههای سنگینتر با شکافت، میتوانند انرژی آزاد کنند. | Binding energy |
بیوسید – مادهای شیمیایی که برای جلوگیری از رشد جلبک و سایر موجودات زنده و یا ازبین بردن آنها بهکار میرود. | Biocide |
بیوسفر یا زیستگوی – مجموعهی موجودات زنده روی زمین. | Biosphere |
بلانکت – آرایهی مواد بارورشده که در رآکتور زاینده بخش درونی را در بر میگیرند تا با استفاده از نوترونهایی که از بخش درونی میگریزند، ماده جدید شکافتپذیر تولید شود. | Blanket |
رآکتور زاینده – رآکتوری که در آن با استفاده از تبدیلی که نوترونها در هستههای بارورشده القا میکنند، ماده شکافتپذیر بیشتر ساخته میشود. | Breeder reactor |
انبار حائل – برای مادهای که از یک مرحله فرآوری به مرحله بعدی میرود، بهمنظور جلوگیری از مشکلات ناشی از هر نوع وقفه در کار یک مرحله در عملکرد مرحله بعد. | Buffer storage |
سم قابلسوختن – عنصری که شدیداً جاذب نوترون است اما با جذب نوترون تبدیل به جاذبی ضعیف میشود. از چنین عناصری برای محدود کردن واکنشپذیری سوخت تازهی رآکتور و کاهش گستره کنترلهای لازم استفاده میشود. | Burnable poison |
میزان سوختن – نسبت اتمهای فلزات سنگین شکافتهشده در سوخت هستهای. پرتودهی را نیز ببینید. | Burn-up |
رآکتور آب جوشان – خنککننده این نوع رآکتور آب است که بهجوش آورده میشود و توربینها را مستقیماً بهحرکت در میآورد. | BWR – Boiling Water Reactor |
تکلیس – اعمال حرارت شدید مثلاً تا حدی که ساختار بلوری دوباره شکل بگیرد یا واکنش شیمیایی رخ بدهد. | Calcining |
رآکتور کندو – طراحی خاصی که در کانادا انجام شده است و خنککننده رآکتور آب سنگین است. این رآکتور میتواند با اورانیم طبیعی کار کند و در چند نقطه خارج از کانادا مثلاً هند، کره، و رومانی نیز به کار رفته است. | CANDU reactor |
اسید کارو – مُونُوپرسولفوریک اسید 5SO2H. | Caro’s acid |
کاتالیزور – مادهای که بدون مصرف شدن در واکنش شیمیایی، واکنش را سرعت میدهد. | Catalyst |
کنتاکتور مرکزگریز- نوعی مخلوطکن و ساکنکننده که در آن با بهرهگیری از مرکزگریزی، عمل جدا کردن فازها بهنحو بهتری انجام میشدد. | Centrifugal contactor |
واکنش زنجیرهای – دنباله گامهای مشابه در واکنش که طی آن محصول هر واکنش، آغازگر واکنش بعدی است. در واکنش زنجیرهای نوترونی، نوترون آزادشده در شکافت موجب شکافت بعدی میشود و واکنش بهاین ترتیب ادامه پیدا میکند. | Chain reaction |
پوشش – برای جدا کردن سوخت و محصولات شکافت از جریان خنککننده. | Cladding |
کلینوپتیلولیت – ماده معدنی طبیعی تبادلگر یون که بهخصوص سزیمدوست است. | Clinoptilolite |
راهاندازی – رساندن تدریجی رآکتور یا هرنوع تأسیسات دیگر به مرحله کارکرد عادی، بهمنظور کشف هر نوع مشکلی پیش از آنکه خطرآفرین شود. | Commissioning |
کُمپلکس – گونهای شیمیایی که از جمعشدن چند گونه شیمیایی دیگر که هر کدام مستقلاً میتوانند وجود داشته باشند (معمولاً درون محلول) شکل میگیرد. | Complex |
آلودگی – حضور مادهای ناخواسته درون ماده یا روی سطح. | Contamination |
میله کنترل – ماده جاذب نوترون که میتوان با فرو بردن آن در رآکتور، یا بیرون کشیدن آن از رآکتور، شار نوترون را به میزان مشخصی حفظ کرد. | Control rod |
تبدیل – تبدیل اكسید اورانیم به هگزافلورید و بالعکس. | Conversion |
خنککننده – شارهای که در رآکتور میچرخد و گرما را از سوخت به مقصد موردنظر منتقل میکند. | Coolant |
خنکشدن – تأخیری زمانی پس از تخلیه سوخت تا پرتوزایی اولیه به میزان زیادی کاهش یابد. | Cooling |
بخش درونی – بخشی از رآکتور که حاوی سوخت است. در رآکتور زاینده این عبارت فقط به سوخت فعالکنندهاطلاق میشود تا از ناحیه زاینده که ماده بارور را در بر دارد تمیز داده شود. | Core |
تابش کیهانی – تابش ناشی از برهمکنش بین جوّ زمین و ذرات بسیار پرانرژی که از خورشید یا فراسوی آن میآیند. | Cosmic radiation |
پادجریان – نحوهای از کار که در آن (مثلاً) محلولی آبی و حلال آلی که با محلول آبی مخلوط نمیشود در جهتهای مخالف درون تجهیزات تماسدهنده، جریان دارند. | Countercurrent |
حالت بحرانی – واکنش زنجیرهای شکافت که با آهنگی پایدار یا افزاینده رخ بدهد. در رآکتور این وضعیت، وضعیت عادی کار است، بیرون از رآکتور، این وضعیت، حادثهای است که قطعاً باید از آن پرهیز شود. | Criticality |
سطح مقطع )هستهای) – احتمال برهمکنش برای مثال بین هسته و شار نوترون، که برحسب یکای بارن (2cm24- 10) بیان میشود. | Cross section (nuclear) |
چرک – دانههای ریز ماده که طی فرآیندی خاص شكل میگیرند و برای مثال در مرز بین حلال و آب انباشته میشوند. | Crud |
کوری – یکای پرتوزایی پیش از تعریف یکای SI، معادل با 1010 × 7ر3 تجزیه در ثانیه معادل با پرتوزایی یک گرم رادیم. | Curie |
کوریوم – عنصر (مصنوعی) بعدی فراسوی آمریسیم با عدد اتمی 96. | Curium |
چرخه – در استخراج با حلال، به مراحل پیدرپی استخراج، پسشویی (بیرون کشیدن)، و تخلیص (خالص کردن ) حلال، در فرآیند تبادل یون، به دنباله مراحل بارگذاری و بازتولید؛ در مورد سوخت هستهای؛ به تاریخچه معدنکاری و سپس ماشینکاری تا رسیدن به مرحله تولید سوخت، پرتودهی در رآکتور، و بالاخره بازگشت مواد شکافتپذیر یا بارورشده به کارخانه تولید سوخت گفته میشود. | Cycle |
سیکلون – دستگاهی که در آن ماده درون جریان شاره حمل میشود و طی مسیر مارپیچ شاره با نیروی مرکزگریز جدا میشود. | Cyclone |
دختر – هستهای که در اثر فروپاشی خودبه خود هسته دیگر (parent) بهوجود میآید. | Daughter |
پیوندزدایی (قرصهای سوخت) – از بین رفتن مادهای چسبنده که برای حفظ شکل قرص، تحت فشار یا تفجوشی به سوخت اضافه شده است، در اثر گرما. | Debonding (of fuel pellets) |
گرمای فروپاشی – انرژیی که پس از پایان شکافت در اثر پرتوزایی محصولات شکافت در سوخت رآکتور، آزاد میشود. در رآکتورهای نیروگاهها برای این که گرمای واپاشی به سوخت یا ساختار رآکتور آسیب وارد نکند لازم است که شاره خنککننده، همچنان جریان داشته باشد. | Decay heat |
تعطیل کردن – فرآیند متوقف نمودن کار نیروگاه کهنه یا مازاد بر نیاز و پیاده کردن قطعات آن، همراه با عملیات مربوطه. | Decommissioning |
آلایهزدایی – حذف اجزای نامطلوب از محصولی خاص یا چیزهای دیگر. | Decontamination |
ضریب آلایهزدایی – نسبت میزان ماده آلودهکننده(آلایهای) که در جزء مطلوب قبل از آلایهزدایی وجود دارد به همان مقدار پس از عمل جدا کردن آلایه. | Decontamination factor |
کانیزدایی – حذف نمک از محلول معمولاً از راه تبادل کاتیونی برای یون هیدروژن و تبادل آنیونی برای یون هیدروکسیل. | Demineralisation |
دوتریوم – ایزوتوپ هیدروژن با عدد جرمی 2 (حاوی یک پروتون و یک نوترون در هسته). | Deuterium |
دی مینیمیس – میزان (آلودگی) کمتر از حدی که مقررات تعیین کرده است (از عبارت لاتین de minimis curat lex به معنی کمتر از کمینهای که قانون وضع کرده است). | De minimis |
کنتاکتور دیفرانسیل – تجهیزات استخراج از حلال (مثلاً ستون تپشی) که در آن انتقال ماده بهجای اینکه در مراحل گسسته تعادلی انجام شود بهشکلی پیوسته بین جریانهای پادگرد فازحلال و فاز محلول آبی انجام میشود. | Differential contactor |
رقیقکننده – حاملی معمولاً بیاثر برای استخراجگر در فرآیند استخراج از حلال که به منظور بهبود مشخصههای استخراجگر مثلاً کاهش چگالی یا گرانرَوی (ویسکوزیته) بهآن اضافه میشود. مقایسه کنید با تغییردهنده (modifier). | Diluent |
دورریزی (یا دفع) مستقیم – قرار دادن مستقیم کل سوخت تخلیهشده (شاید بهجز بعضی ملحقات) در محل انبار دائمی، در مقایسه با بازفرآوری (reprocessing). | Direct disposal |
تسهیم نامتناسب – تبدیل خودبهخود ماده مرکب به حالتهای اکسایش بالاتر و پایینتر طوریکه میانگین عدد اکسایش [با مقدار قبل از تبدیل] یکسان بماند. | Disproportionation |