تعامل کودکان و بزرگسالان منطقه مجاور رشد: کاربر محور

تعامل کودکان و بزرگسالان منطقه مجاور رشد: کاربر محور –  ایران ترجمه – Irantarjomeh

مقالات ترجمه شده آماده گروه آموزش

مقالات ترجمه شده آماده کل گروه های دانشگاهی

مقالات

تعامل کودکان و بزرگسالان منطقه مجاور رشد: کاربر محور

تعامل کودکان و بزرگسالان در یک منطقه مجاور رشد: یک تئوری برای طراحی کاربر محور

 چکیده

این مقاله، از نقطه نظر تحقیقات کاربردی و رویکردهای کاربر – محور در زمینه طراحی سیستم بازیابی اطلاعات، تئوری منطقه مجاور رشد را مورد بررسی قرار می دهد. این مطالعه، با استفاده از مثال های واقعی، (دیالوگ، ابزارها و تکنیک ها) تیم های طراحی میان نسلی Large و همکاران، نشان می دهد که چگونه ساختار بندی تحقیقات کاربردی، با توجه به تئوری Vygotsky منطقه مجاور رشد،  قابلیت ارائه یک چارچوبی مفهومی قدرتمند برای استنباط واکنش های بروز نموده از کودکان، در خصوص مسائل مربوط به بازیابی اطلاعات و نقشی که کودکان می توانند در خصوص فرآیند طراحی ایفا نمایند را دارا می باشد.

۱- مقدمه

کودکان بعنوان افراد تازه وارد یا نوآموز در زندگی بشمار می آیند، اما در عین حال از نقطه نظر دنیای کودکی و طفولیت خود متخصص هستند. طراحان سیستم های اطلاعاتی غالبا جزء افراد بزرگسال دانشگاهی هستند که متخصص فن آوری های اطلاعات می باشند، اما متاسفانه دنیای کودکی را پشت سر نهاده و یادآوری آن بطور دقیق یا مشخص بسیار مشکل می باشد. انگیزه های کودکانه، تصورات، روشهای سازماندهی و بازیابی اطلاعات از نظر کودکان در حقیقت جزء پارمترهایی می باشند که در جعبه سیاه ذهن طراحان که می توان آن را تحت «دوران طفولیت»  نامید مخفی شده است. تحقیقات کاربردی بوسیله Large و همکاران سعی در باز نمودن این جعبه از طریق فرآیند طراحی بین نسلی نموده که عمدتا بر مبنای سه تئوری طراحی کاربر محور بنا شده است و شامل پرس و جوی مفهومی، طراحی مشارکتی، و پرس و جوی تعاملی می باشد تا بدینوسیله قابلیت یکپارچه سازی تخصص کودکانه و تیم بزرگسالان در ارتباط با ایجاد نوعی پرتال وبی خاص کودکان بوجود آید (Large و همکاران، ۲۰۰۳، ۲۰۰۴). نتایج پیاده سازی این تئوری های طراحی بصورت دو پروتوتایپ یا نمونه پرتال وبی البته با فن آوری – پایین ارائه شده است، که متعاقبا قابلیت ارتقای آن به یک پرتال کاری وجود دارد (به Large و همکاران، ۲۰۰۵، برای ارزیابی های اولیه این پرتال ها رجوع شود).

ارتباط این تئوری با روش مرتبط با مطالعه طراحی بعنوان یک تمرین مفید تلقی می شود چرا که این مورد می تواند سبب مشخص نمودن منطق بنیادین چنین فرآیندی گردیده و موجب تشریح نتایج آن شده و یا آنکه قابلیت کمک در زمینه مشخص سازی مراحل توسعه آتی را خواهد داشت. در زمینه تحقیق انجام شده بوسیله Large و همکاران، فرایندهایی چون پرس و جوی مفهومی، طراحی مشارکتی و پرس و جوی تعاملی بعنوان پارامترهای اولیه در زمینه فراهم آوری چارچوبی مفهومی جهت تکنیک ها و روش های خاص بکار گرفته شده در طی فرآیند طراحی بین نسلی مدنظر هستند. تحلیل متعاقب نتایج در مطالعه Large و همکاران به برخی از اصلاحات این تئوری اشاره دارد (به Large و همکاران، ۲۰۰۵ برای توضیحات بیشتر رجوع شود). با این وجود، به منظور تقویت تصور خود در زمینه فرآیند طراحی، می بایست نگاه خود را به فرآیندهای انجام شده با استفاده از دیدگاه های مفهومی معطوف داریم –  موردی که حاصل آمده از تئوری های شناختی، فراگیری، توسعه و رشد کودکان می باشد (Vygotsky، ۱۹۷۸؛ Wood، ۱۹۹۸). چنین دیدگاهی بعنوان تئوری منطقه مجاور رشد از نقطه نظر تحقیقات کاربردی و رویکردهای کاربر محور در زمینه طراحی سیستم های بازیابی اطلاعات خوانده می شود. با استفاده از مثال های حقیقی (دیالوگ، ابزارها و تکنیک ها) از تیم های طراحی بین نسلی Large و همکاران، این مطالعه نشان خواهد داد که چگونه ساختاربندی تحقیقات کاربردی در ارتباط با تئوری منطقه مجاور رشد قابلیت ارائه یک چارچوب مفهومی قدرتمند، برای استنباط واکنش های کودکان در خصوص مسائل تجریدی بازیابی اطلاعات و تعریف نقش کودکان در فرآیند طراحی، را دارا می باشد.

تعامل کودکان و بزرگسالان منطقه مجاور رشد: کاربر محور

۲- سابقه

پروژه تحقیقاتی که در این مقاله گزارش شده بر مبنای این فرضیه استوار است که رویکرد کودکان در برابر وب متفاوت از بزرگسالان می باشد، عقیده ای که از مبنای خاصی در تحقیقات جاری برخوردار است. تحقیقات مرتبط با تعداد فزاینده ای از مطالعات مشخص ساخته است که دانش آموزان مدارس ابتدایی و متوسطه، با وجود آنکه  بعنوان  کاربران  مشتاق  پرتال های  وبی بشمار می آیند، غالبا در خصوص یافتن اطلاعات جهت پشتیبانی از پروژه ها و تکالیف کلاسی با مشکل روبرو می شوند (Schacter، Chung و Dorr،۱۹۹۸؛ Fidel و همکاران، ۱۹۹۹؛ Hirsh، ۱۹۹۹؛ Large، Beheshti و Moukdad، ۱۹۹۹؛ Wallace و همکاران، ۲۰۰۰؛ Large و Beheshti، ۲۰۰۰؛ Bowler، Large و Rejskind، ۲۰۰۱). بر این مبنا این موضوع به نظر می رسد که طراحی پرتال هایی که در تعامل بیشتری با نیازهای عاطفی و شناختی کاربران جوان باشد، به منظور دسترسی کودکان به منابع اطلاعاتی وبی، الزامی است. یک روش جهت حصول این خصیصه، مشارکت کودکان در فرآیند طراحی است. جهت بررسی این موضوع، دو تیم طراحی میان نسلی، که یکی از آنها متشکل از شش دانش آموز رتبه هشتم و سه محقق بزرگسال است و دیگری متشکل از سه دانش آموز رتبه ششم و سه محقق بزرگسال می باشد، در یک دوره شش هفته ای جهت ایجاد دو پروتوتایپ پرتال وبی، با فن آوری پایین، با یکدیگر مشغول بکار گردیدند. آنها دو بار در هفته یکدیگر را ملاقات کرده و این دو تیم طراحی اقدام به ایجاد اجزای پرتال خود بصورت قطعه به قطعه نموده و برای این کار از بررسی، مذاکره، طرح سوال، تبادل اندیشه یا تعاطی افکار و در برخی از مواقع مباحث جدل برانگیز استفاده نمودند. محصولات نهایی دو پروتوتایپ پرتال وبی (به معنای نگارش های گرافیکی، و نه نگارش های وبی) در شکل های ۱ و ۲ نشان داده شده اند.

تعامل کودکان و بزرگسالان منطقه مجاور رشد: کاربر محور

۳- منطقه مجاور رشد

این مقاله با استفاده از تئوری توسعه نگاه خود را معطوف به فرآیند طراحی، که تحت عنوان منطقه مجاور رشد خوانده می شود، نموده است. این تئوری در ابتدا در دهه ۱۹۳۰ بوسیله روان شناس شوروی به نام Lev Vygotsky مطرح شد. ایده های Vygotsky تحت عنوان مفاهیم ضد مارکسیسم مطرح شده و پس از درگذشت  نابهنگام وی به سال ۱۹۳۴ بواسطه مرض سل، ایده های وی تا سال ۱۹۵۸ به بوته فراموشی سپرده شد و تنها در اواخر دهه ۱۹۷۰ بود که مجددا این ایده ها در جامعه تحقیقاتی مطرح گردید. علیرغم فراموش شدن این ایده ها برای سالیان متمادی، تئوری های Lev Vygotsky در خصوص توسعه شناختی از تاثیر عمیقی بر روی آموزش در روسیه و همچنین در ایالات متحده و کانادا برخوردار بوده است و در زمینه شکل گیری تئوری های تدریس و فراگیری در هر کشور کمک شایانی را ارائه نموده است.

منطقه مجاور رشد بعنوان «فاصله بین سطح حقیقی رشد، همانگونه که بوسیله حل مشکل مستقل مشخص شده است، و سطح رشد بالقوه، همانگونه که از طریق حل مشکل تحت رهنمود بزرگسالان یا با مشارکت همتایانی که از قابلیت بیشتری برخوردار بوده اند انجام گردیده است» مدنظر می باشد (Vygotsky، ۱۹۷۸، صفحه ۸۶). این مورد را می توان یک حالت رشد دینامیکی تلقی نمود. در محدوده پایینی این منطقه وظایفی وجود دارند که کودکان می توانند بصورت مستقل آنها را انجام دهند، در حالی که در محدوده بالایی فضایی موجود است که در آن کودکان قابلیت شناسایی وظایف پیچیده تر از طریق تعامل با افراد دیگر را خواهند داشت. ناحیه مجاور رشد غالبا در تعارض با مدل رشد Piaget می باشد. در حالی که Piaget اقدام به مشخص نمودن محدودیت هایی برای مرزهای رشد کودکان نموده است، Vygotsky این مرزها را گسترش داده است. رشد ذهنی کودکان، برحسب نظر Vygotsky، را نباید با آنچه آنها می توانند بصورت مستقلانه انجام دهند – سطح رشد حقیقی آنها – مورد ارزیابی قرار داد، بلکه می بایست از طریق آنچه آنها قابلیت انجام آن با کمک دیگران را دارند مورد ارزیابی قرار داد، که می توان آن را بعنوان شاخص بیشتر توسعه ذهنی آنها در مقایسه با آنچه آنها به تنهایی انجام می دهند، تلقی کرد. سطح رشد حقیقی تنها معرف شروع کار می باشد، یعنی «غنچه ها یا گل های رشد بجای میوه های رشد» (۱۹۷۸، صفحه ۸۶). این «میوه ها» در صورتی قابلیت رسیدن در داخل منطقه مجاور رشد را خواهند داشت که پشتیبانی بیشتری از سوی افراد دارای صلاحیت دریافت دارند.

…

تعامل کودکان و بزرگسالان منطقه مجاور رشد: کاربر محور

۴- کاربرد ZPD در رشته علوم کتابخانه و اطلاعات

با وجود آنکه منطقه مجاور رشد Vygotsky در ارتباط با محیط های کلاس درس می باشد، کاربرد این تئوری در مضامین دیگر نیز گسترش یافته است. تعداد زیادی از مطالعات بر روی تعامل بین مادران و کودکان قبل از دبستانی خود در خصوص مهارت های توسعه زبان تمرکز داشته که منجر به تئوری هایی در ارتباط با الزام و سواد خانوادگی شده است (Strickland، D. و Morrow، L. M.، ۱۹۸۹؛ Morrow، ۱۹۹۷؛ Kermani و Brenner، ۲۰۰۰). این تئوری ها دارای تاثیر مستقیمی بر روی خدمات کتابخانه ای برای کودکان می باشند، و فراهم آورنده منطقی برای گسترش ارتقاء کتابخانه فراتر از برنامه های زنگ داستان برای کودکان سه الی پنج ساله بوده است. کلیه این برنامه ها همانند کلاس های قصه گویی خاص والدین – کودکان، روز سواد خانواده، برنامه های رژه روز مادر و غیره، همگی بر مبنای نگرش Family Literacy Day، Mother Goose در خصوص توسعه و رشد می باشند: رشد ذهنی در محتوای اجتماعی رخ داده و رشد بالقوه غالبا حیاتی تر از رشد حقیقی می باشد.

۵- طراحی پرتال وب و ZPD: جامعه ای از طراحان

با استفاده Brown و Palinscar از تئوری منطقه مجاور رشد، جهت طرح خود در ارتباط با یک محیط کلاس درس، مفهوم آنها در زمینه جامعه فراگیران پدیدار شد. چنین موردی را می توان بعنوان یک ایده قدرتمند در ارتباط با مفهوم طراحی تکنولوژی و کودکان در نظر گرفت. بنابر این، جامعه مد نظر ما متشکل از یک تیم بین نسلی مشتمل بر بزرگسالان، دارای تخصص خاص در فن آوری، و کودکان، با دانش خاص در ارتباط با آنچه می توان آن را بعنوان یک ویژگی کودکی تلقی نمود، می باشد. در مقابل، در محتوای طراحی، ما می توانیم این مورد را تحت عنوان جامعه طراحان بخوانیم.

 تیم طراحی میان نسلی ما در حقیقت یک جامعه می باشد. نشست های ما با کودکان در طی وقت ناهار آنها بود، که در حقیقت یک زمان غیر ساختاری از روز برای غالب دانش آموزان بشمار می آید. این ملاقات نه بار، متشکل از دانش آموزان رتبه سوم، و سیزده بار، متشکل از گروه رتبه ششم برگزار شد. این تعامل تحت ویژگیهای رسمی نبوده است (با این حال ایمنی و امنیت دانش آموزان در کلیه مواقع حفظ شد) و فرآیند محاوره نیز بصورت آزادانه و تصادفی اعمال گردید که در آن دانش آموزان افراد بالغ را با نام کوچک آنها مخاطب قرار می دادند. این دانشجویان با تیم طراحی خود در این نشست ها شرکت نموده اند. در حقیقت، در مصاحبه های نهایی برخی از آنها اینگونه بیان داشتند که آنها آرزو دارند که این پروژه بیشتر برگزار می شد.

…

تعامل کودکان و بزرگسالان منطقه مجاور رشد: کاربر محور

۶- نتیجه گیری

تئوری منطقه مجاور رشد ارائه دهنده چارچوبی برای استنباط و حصول پاسخ ها از سوی کودکان در خصوص مسائل تجریدی بازیابی اطلاعات می باشد. تیم طراحی میان نسلی ما، که با هم در منطقه مجاور رشد فعالیت می نمایند به معنای استفاده از فعالیت های مشارکتی به منظور افزایش دیدگاه های منحصر بفرد کودکان یا جامعیت بخشی به آنها در ارتباط با مشکلات خاص مرتبط با طراحی پرتال می باشد. برخی از درس هایی که ما به عنوان محققین بزرگسال در ارتباط با تیم طراحی رتبه سوم،  در مقایسه با رتبه ششم، فرا گرفتیم آن است که گروه جوانتر به نظر نیازمند بهره گیری از چارچوب های کمکی بیشتری از سوی بزرگسالان در مقایسه با دانش آموزان گروه مسن تر می باشد. اعضای بالغ این تیم های طراحی می بایست از یک آرایه وسیع تری از استراتژی ها استفاده نمایند تا قابلیت استخراج و استنباط مباحث از کودکان جوان را داشته باشند. متعاقبا تیم های طراحی میان نسلی می بایست کاربرد مدل ها، از رشته آموزشی خاص، که جهت تحریک منطقه مجاور رشد طراحی شده را مدنظر قرار دهند. دو مورد از این مثال ها عبارتند از: تدریس متقابل یا دو جانبه (یک روش فراگیری مشارکتی که از محرک های سوال برانگیز خاص بعنوان روشی جهت حصول معنا استفاده می نماید) و پازل چیدمانی (روشی که در آن وظایف در بین اعضاء تقسیم شده و متعاقبا بین گروه به اشتراک گذاشته می شود، بگونه ای که هر عضو بعنوان بخشی از پازل به حساب آمده و بر این مبنا تشکیل دهنده نوعی چیدمان بصورت پازل می باشند). این ساختارهای مشارکتی برای کودکان در کلاس های درس امروزی آشنا بوده و بنابراین اجرای آن با توجه به کرانه های تیم طراحی آسانتر خواهد بود.

کودکان در تیم های طراحی میان نسلی ما نقش فعالی را در این فرآیند ایفا نموده، و اقدام به فراهم آوردن ورودی یا نوعی درون داد می نمایند که فراتر از حوزه مورد علاقه تفریحات سنتی آنها می باشد. بنابراین، این نوع از درون دادها، بواسطه نقش بین افراد بالغ و کودکان، نه الزاما بعنوان یک دانش ذاتی، مثلا اطلاعات کودکان در خصوص پرتال های وبی، سیر تکامل خود را طی می نماید. بر این مبنا ما فرآیند طراحی را بعنوان نوعی فرآیندی به حساب می آوریم که در آن تخصص بزرگسالان بوسیله کودکان مورد نیاز می باشد تا آنکه قابلیت پیشرفت بوجود آید. در مقالات دیگر، ما اقدام به توصیف این روش تحت عنوان طراحی پیوندی می نماییم، یعنی نوعی رویکرد در طراحی پرتال وبی که از نقطه نظر تئوریکی قابل قیاس با تئوری منطقه مجاور رشد می باشد (برای توصیف کامل تر این مورد به مبحث Large و همکاران، ۲۰۰۵ رجوع شود).

تیم های طراحی وبی بطور ذاتی بعنوان ساختارهای اجتماعی محسوب شده که اقدام به اشتراک گذاری کلیه پیچیدگی ها و مضامین مربوطه (همراه با موارد مطلوب و خوشایند) می نمایند، یعنی آن دسته از مواردی که ما بطور معمول به هنگام کار مشارکتی در یک گروه تجربه می نماییم. چالش منحصر بفرد پیوند افراد بزرگسال و کودکان در یک واحد کاری را می توان به این مورد اضافه نمود و بدینسان این موضوع روشن می باشد که چنین موردی چندان سرراست نخواهد بود. بر این اساس درک مکانیزم هایی که سبب تاثیرگذاری بر این فرآیند می شود بعنوان یک مولفه مهم و ضروری بشمار می آید.