مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی

مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی – ایران ترجمه – Irantarjomeh

مقالات ترجمه شده آماده گروه کشاورزی

مقالات ترجمه شده آماده کل گروه های دانشگاهی

مقالات

چگونگی سفارش مقاله

الف – پرداخت وجه بحساب وب سایت ایران ترجمه(شماره حساب)ب- اطلاع جزئیات به ایمیل irantarjomeh@gmail.comشامل: مبلغ پرداختی – شماره فیش / ارجاع و تاریخ پرداخت – مقاله مورد نظر --مقالات آماده سفارش داده شده پس از تایید به ایمیل شما ارسال خواهند شد.

عوامل تاثیرگذار در زمینه پذیرش مدیریت پایدار منابع آب در کشاورزی

چکیده

هدف از این مقاله مشخص نمودن عوامل تاثیرگذار در اتخاذ مدیریت پایدار منابع آب (SWRM) در کشاورزی استان خوزستان ایران می باشد. روش تحقیق به صورت کمی تعیین شده است. در این بررسی کشاورزان شهرهای بهبهان، شوشتر و حومه اهواز از استان خوزستان بر مبنای نمونه گیری لایه ای تصادفی شرکت داشتند. اندازه نمونه با استفاده از یک فرمول خاص مشخص گردید. با توجه بدین فرمول ۳۵۲ کشاورز (N = 4108, n = 352) در این بررسی مشارکت نمودند. بر مبنای نتایج، کشاورزانی که به میزان بیشتری از سیستم SWRM در کشاورزی استفاده نموده اند دارای درک بهتر (Sig. = 0.000 r = 460,) و دانش بیشتر (r = 0/331, Sig. = 0.000)، با توجه به کاربرد SWRM، در کشاورزی می باشند. آنها تعامل و مشارکت بیشتری را در دوره های کشاورزی (r=0/370, Sig. =0.000)، مسایل اجتماعی (r=0/271, Sig. =0.000)، استفاده از منابع اطلاعات (r=0/330, Sig. =0.000)، درآمد (r=0/172, Sig. =0.000) و سطح مکانیزه شدگی (r=0/376, Sig. =0.000) تجربه نموده اند. در نهایت کشاورزانی که از زمین های بیشتری با قابلیت آبیاری بهره مند بوده اند، از سیستم SWRM بصورت گسترده تری در کشاورزی استفاده نموده اند. برای پیش بینی رفتار پذیرش این رویه از سوی کشاورزان، با توجه به مدیریت پایدار منابع آب در کشاورزی، با بکارگیری یک مدل متعدد، از آنالیز تفکیکی استفاده شد. نتایج نشان دهنده آن هستند که کشاورزانی که به میزان زیادی از SWRM بدرستی استفاده  می نمایند، در یک سطح ۶/۸۴ درصدی از موارد صحیح رتبه بندی گردیدند. به طور کلی، ۸/۸۱ درصد موارد اصلی دارای رتبه بندی صحیح می باشند.

کلمات کلیدی: مدیریت پایدار منابع آب، متخصصین توسعه، کشاورزان

مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی

مقدمه

موفقیت کشاورزی پایدار منوط به انگیزه ها، مهارت ها و دانش کشاورزان می باشد (عمانی و همکاران، ۲۰۰۹). برنامه های رشد و توسعه نقش مهمی را در این مضمون به عهده دارند. این برنامه ها قابلیت پیاده سازی و امکان اعمال رویه های اجرایی سیستم های پایدار را به تصویر می کشند. در نتیجه، این قابلیت به عنوان یک مضمون مناسب در  مدیریت موفق منابع و در زمینه تحصیل رضایت، توام با موفقیت، و پاسخ به نیازهای چالش برانگیز انسانها مطرح می باشد و در عین حال چنین موردی قابلیت ارتقای کیفیت محیط و نگهداری و مراقبت از منابع طبیعی را نیز خواهد داشت.

در ایران، محققین بسیاری در زمینه مدیریت آب در بخش کشاورزی- تجاری به فعالیت مشغول می باشند. آنها مشکلات را مد نظر قرار داده و راه حل های ممکن را جهت ارتقای موقعیت ها پیشنهاد می نمایند. غالب این محققین سعی در یکپارچه سازی و حصول جامعیت مدیریت آب در رشته کشاورزی دارند (کشاورز و همکاران، ۲۰۰۳، سپاس خواه و فولادمند، ۲۰۰۳، توکلی و احمدی نژاد، ۲۰۰۳، آراسته و همکاران، ۲۰۰۳، خاتون آبادی، ۲۰۰۳، آقایی و همکاران، ۲۰۰۳، عمانی و همکاران، ۲۰۰۶). بر مبنای ملاحظات فوق، یکی از اهداف اصلی محیطی، اجتماعی و اقتصادی برنامه های ایران مشخص نمودن روش هایی نظیر تحصیل خط مشی های پشتیبان و ابعاد مرتبط با مدیریت پایدار منابع آب در حوزه کشاورزی و همچنین شناخت ویژگی های متناسب عوامل و گروه های هدف در زمینه سیستم های رشد و توسعه می باشد.

ایران در نواحی خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته است. متوسط بارش ۲۵۰ میلیمتر است که کمتر از یک سوم متوسط بارش جهانی به شمار می آید. به علاوه، میزان تبخیر در ایران بیشتر از میانگین جهانی می باشد و در حدود ۷۲% از مجموع بارندگی به طور مستقیم تبخیر می گردد. بر این مبنا، با توجه به تنوع فضایی بارش کشور، متنوع می باشد. تقریبا، ۵۰%  از بارش در ۲۴ % از نواحی کشور محقق شده و ۵۰% بقیه در ۷۶% از نواحی دیگر کشور دیده می شود.

…

مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی مشخص کننده مجموعه ای از راهکارهای مربوطه در زمینه انتقال، مصرف و حفظ و نگهداری منابع آب کشاورزی می باشد (چن، ۲۰۰۵). چنین موردی شامل مجموعه ای از راهکارهای متعدد خواهد بود که می توان موارد ذیل را از این جمله دانست (کشاورز و همکاران، ۲۰۰۳):

• توجه خاص به استفاده جامع از آب و دیگر ژارامترهای ورودی در باب کشاورزی (نظیر کود و آفت کشها) و تاثیر آنها بر روی محیط زیست.

• استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار برای بهینه سازی مصرف آب.

• بهینه سازی کارایی آبیاری و بهره وری زمین های کشاورزی در این باب برحسب مقیاس مزارع.

• …

مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی

سوالات تحقیقاتی

سوالات اصلی تحقیقاتی عبارتند از :

• سطح استفاده SWRM در استان خوزستان ایران چیست؟

• عوامل تاثیر گذار بر روی پذیرش SWRM در استان خوزستان ایران چیست؟

چالش های اصلی

آلودگی محیطی و تخریب منابع طبیعی یکی از جدی ترین مشکلاتی می باشد که مردم در ایران با آن روبرو هستند. رشد سریع جمعیت، صنعتی شدگی و شهر نشینی دارای تاثیر معکوسی بر روی محیط زیست بوده است. با وجود آنکه این ارتباط پیچیده می باشد، اندازه جمعیت و رشد آن به نظر سبب گسترش و افزایش تاثیرات منفی بر روی محیط شده است (رضوی، ۲۰۰۱).

مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی

رشد جمعیت و تهی شدگی منابع طبیعی

آلودگی محیطی یکی از پیامدهای جدی رشد جمعیت می باشد. برحسب نظر نجفی (۲۰۰۲)، ۵/۱ بیلیون نفر در معرض سطوح خطرناک آلودگی هوا قرار دارند، به علاوه یک بیلیون نفر نیز بدون آب سالم زندگی می نمایند و ۲ بیلیون نفر نیز از آب بهداشتی بی بهره هستند. افزایش جمعیت نیز هم اکنون ما را به سمت یک موقعیت هشدار دهنده سوق داده است. جمعیت جهان حول و حوش ۱۴/۶ بیلیون در اواسط ۲۰۰۱ تخمین زده شده است و این میزان به نظر به ترتیب به ۸۲/۷  بیلیون و ۰۴/۹  بیلیون در سال ۲۰۲۵ و ۲۰۵۰ خواهد رسید.

تاثیر کشاورزی بر روی تخریب و فرسایش خاک

تاثیرات مستقیم توسعه کشاورزی بر روی محیط زیست ناشی از فعالیت های مزرعه داری می باشد که در ارتباط با فرسایش خاک، شوری زمین و از دست دادن مواد مغذی خاک خواهد بود (عمانی و همکاران، ۲۰۰۹). در ایران، همانند دیگر کشورهای در حال توسعه، فرسایش خاک یکی از مهمترین عواملی است که بر روی بهره وری کشاورزی تاثیر گذار می باشد. میزان فرسایش سالیانه خاک در ایران ۵/۲ بیلیون تن تخمین زده شده است. این میزان مساوی ۸ % از فرسایش خاک در مقیاس جهانی می باشد.

تاثیر کشاورزی بر روی آلودگی منابع آب

تاثیر مستقیم دیگر رشد و توسعه کشاورزی بر محیط زیست را می توان ناشی از فعالیت های مزرعه داری/ کشاورزی، و ارتباط آن با آلودگی آب، مطرح ساخت (عمانی و همکاران، ۲۰۰۹). استفاده از مواد شیمیایی در کشاورزی به میزان قابل توجهی بر روی کیفیت آب تاثیر گذار است. رسوخ آب های آلوده که حاصل آمده از عملیات جاری کشاورزی می باشند جزء عامل اصلی آلایندگی منابع آب زیرزمینی محسوب می شود.

مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی

مواد و روشها

روش تحقیقاتی این مبحث به صورت یک روش کمی مشخص شده است. شکلهای اصلی روش تحقیقاتی غیر تجربی کمی در این مبحث بصورت مطالعه مقایسه ای سببی و مطالعه همبستگی مورد بررسی قرار  می گیرند. این تحقیق در استانهای خوزستان ایران در سال ۲۰۰۸ انجام شده است.

تحقیق مقایسه ای سببی

در این روش، متغیر وابسته بوسیله محققین بکار گرفته نشده است اما چنین موردی بصورت یکسری از رخدادهای طبیعی محقق گردیده است. پس از آن محققین اقدام به مقایسه گروه ها بر مبنای تفاوت متغیر وابسته نمودند تا آنکه تأثیر آن بر روی متغیر وابسته مشخص گردد (Gan و Airasian، ۲۰۰۳).

تحقیق همبستگی

این روش سعی در مشخص نمودن ارتباطات بین ۲ یا چند متغیر می نمیاد (Creswell ،۲۰۰۷). مجموع جمعیت کشاورزان در این مطالعه شامل کلیه کشاورزانی هستند که اقدام به کشت گندم در ۳ منطقه شهری استان خوزستان می نمایند و بر مبنای نمونه گیری لایه ای تصادفی انتخاب شدند. کشاورزانی که اقدام به کشت گندم در اهواز، بهابان و شوشتر می نمایند از سیستم آبیاری در سال ۲۰۰۸ استفاده نموده و این دسته به عنوان جمعیت هدف این بررسی مد نظر قرار گرفت. یک نمونه تصادفی این دسته از کشاورزان از شهر اهواز (N₁ = 1428) بهابان (N₂ = 1389) و شوشهر   (N₃ = 1291) انتخاب گردیدند. نمونه گیری لایه ای تصادفی و نمونه برداری خوشه ای در این بررسی مورد استفاده قرار گرفت. در نمونه برداری لایه ای تصادفی، جمعیت مربوطه در ابتدا به چند بخش یا لایه برحسب ویژگیها، وابسته به متغیرهای اصلی مورد مطالعه، تقسیم شدند. یک روش نمونه گیری لایه ای جهت تحت پوشش قرار دادن کلیه نواحی مختلف به کار گرفته شد. بر مبنای شرایط جغرافیایی، استان خوزستان به سه لایه به شرح ذیل تقسیم گردد:

• بخش شمالی، شامل شهرهای اندیمشک، شوشتر، دزفول، مسجد سلیمان، ایزه و شوش.

• بخش مرکزی، شامل رامهرمز، باغ مالک، اهواز و سوسنگرد.

• بخش جنوبی، شامل بندر ماهشهر، شادگان و بهبهان.

مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی

نتایج

پروفیل جمعیت نگاری کشاورزان مشارکت کننده

سن، سطح آموزش، اندازه زمین تحت آبیاری و درآمد کشاورزانی که در این مطالعه شرکت      داشته اند در جدول ۳ مشخص شده است. بطور تقریب، ۱/۲۱ درصد از پاسخ دهندگان بین سنین ۲۰ الی ۳۰ سال بوده اند و ۷/۲۱ درصد از آنها ۳۱ الی ۴۰ سال داشته اند.

استفاده از مدیریت منابع آب بصورت پایدار (swrm) در کشاورزی

مدیریت پایدار منابع آب در کشاورزی مجموعه‌ای از دیدگاه‌های خاص در این رابطه، با توجه به پارامترهای مختلف مطالعاتی همانند انتقال، مصرف و حفظ منابع آب در کشاورزی، را تحت پوشش قرار می دهد (Chen ،۲۰۰۵). این موضوع شامل دیدگاه‌های متعددی می‌باشد که متشکل از (کشاورز و همکاران، ۲۰۰۳؛ FAO، ۲۰۰۱) به شرح ذیل می‌باشد:

مطالعات همبستگی

کشاورزانی که به میزان بیشتری از SWRM در کشاورزی استفاده نموده‌اند دارای ادراک بهتری هستند (r = 460, Sig = 0.000) و از دانش بالاتری (r = 0.331, Sig = 0.000) با توجه به SWRM در کشاورزی بهره‌مند می‌باشند. آنها همچنین از مشارکت و همکاری بیشتری در زمینه دوره‌ های ارائه شده کشاورزی (r = 0.370, Sig = 0.000)، مباحث اجتماعی (r = 0.271, Sig = 0.000) دوره‌های اطلاعاتی (r = 0.330, Sig = 0.000) می‌باشد، درآمد (r = 0.172, Sig = 0.000) و سطح مکانیزه شدگی (r = 0.376, Sig = 0.000) برخوردار بوده اند.

مطالعات مقایسه‌ای برای گروه ‌های مختلف کشاورزان

تفاوت‌های بین گروه‌ های مختلف کشاورزان بر مبنای سطوح استفاده SWRM در کشاورزی بوسیله آزمون Kruskal-Wallis بررسی گردید. مقایسه‌ها این موضوع را مشخص ساختند که تفاوت‌های بین استفاده SWRM در کشاورزی بر مبنای نوع سیستم مزرعه‌ داری / زراعت (X² = 46.827, Sig. = 0.000 ) نوع کشاورزی (X² = 20.035, Sig. = 0.000 ) و نوع کشت  (X² = 14.843, Sig. = 0.000 ) معنی‌دار هستند (جدول ۷).

مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی

مباحث

با رجوع به فراوانی پاسخ‌ دهندگان در زمینه استفاده از سطوح SWRM در کشاورزی، بطور مثال ۲۴/۳۰ درصد پاسخ ‌دهندگان بیان داشته‌اند که این سطح اندک است و ۴۲/۴۰ درصد از آنها این سطح را متوسط دانستند. نتیجه در تطابق با تحقیقات عمانی و خیزری (۲۰۰۸)، الهیاری و خیزری (۲۰۰۸) و عمانی (۲۰۰۹) می‌باشد.

کشاورزانی که از SWRM بیشتری در کشاورزی بهره مند هستند از ادراک بهتر (r = 460, Sig. 0.000) و دانش بالاتر (r = 0.331, Sig. 0.000) با توجه به SWRM در کشاورزی سود می جویند. آنها مشارکت و تعامل بیشتری را در دوره‌ های الحاقی کشاورزی (r = 0.370, Sig. 0.000)، مشارکت اجتماعی (r = 0.271, Sig. 0.000) منابع اطلاعاتی استفاده شده (r = 0.330, Sig. 0.000)، درآمد (r = 0.172, Sig. 0.000) و سطح مکانیزه‌شدگی (r = 0.376, Sig. 0.000) تجربه نمودند. در نهایت، کشاورزانی که دارای مقدار بیشتری از زمین‌های تحت آبیاری هستند به میزان زیادتری از سیستم SWRM در امر کشاورزی خود استفاده نموده‌اند. این نتیجه در تحقیق انجام شده بوسیله خیزری و عمانی (۲۰۰۹)، عمانی و همکاران (۲۰۰۶،۲۰۰۹) و عمانی و خیزری (۲۰۰۹) مورد تأکید قرار گرفته است.

مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی

نتیجه ‌گیری

برنامه‌های آموزشی در حال خدمت نقش مهمی را در تقویت قابلیت ‌های کارکنان و تشدید مهارت‌های آنها بعهده دارد. مؤسسه ‌ها و سازمان‌هایی که مسئولیت این نوع از آموزشها را بعهده دارند، می‌بایست نیازهای آموزشی افراد درگیر در امر کشاورزی را مد نظر قرار دهند.

نتایج این مطالعه خط مشی‌های پشتیبان مهمی را با توجه به SWRM در کشاورزی مشخص می‌سازند. سازمانهای مرتبط با امور کشاورزی در سطوح استانی و ملی می‌توانند از این              خط مشی‌های پیشنهادی منفعت و سود لازم را کسب نمایند. مهمترین خط‌ مشی ‌های حمایتی با توجه به SWRM در کشاورزی به شرح ذیل می‌باشند: ترغیب کشاورزان برای استفاده از روش‌های پایدار، ارائه اعتبارهای مالی برای SWRM در امر کشاورزی، افزایش دانش و آگاهی کشاورزان در زمینه SWRM، توزیع کودهای آلی و کاهش استفاده از آفت‌کش ‌ها.

…

بر مبنای این نتایج، استفاده از مدل تعدد در سیستم برنامه ‌ریزی SWRM سبب افزایش قابل توجه تمایلات کشاورزان جهت اطمینان و تکیه بر فعالیت‌های مربوطه شده است. در جمع ‌بندی، می‌توان این نکته را بیان داشت که مسائل مطرح شده کشاورزی در این زمینه بطور کلی هدف ارتقاء رقابت ‌پذیری (دانش، مهارتها و ادراک‌های کشاورزان) را دنبال می ‌نماید تا آنکه بدینوسیله قابلیت ارتقاء عملکرد و خط مشی آنها در این زمینه فراهم شود. بنابراین، محققین این موضوع را پیشنهاد می‌نمایند که برنامه‌های تعدیلی و انطباق پذیر و همچنین برنامه‌های تحقیقاتی قابلیت ارتقای درک سیستم‌ پیچیده زراعت و کارایی فعالیت‌های مرتبط با آن را دارا می باشند.