معماری ساختمانهای مقاوم در برابر گرد باد سیکلون
معماری ساختمانهای مقاوم در برابر گرد باد سیکلون – ایران ترجمه – Irantarjomeh
مقالات ترجمه شده آماده گروه راه – ساختمان، معماری، عمران
مقالات ترجمه شده آماده کل گروه های دانشگاهی
مقالات
قیمت
قیمت این مقاله: 58000 تومان (ایران ترجمه - Irantarjomeh)
توضیح
بخش زیادی از این مقاله بصورت رایگان ذیلا قابل مطالعه می باشد.
شماره | ۲۶ |
کد مقاله | CVL26 |
مترجم | گروه مترجمین ایران ترجمه – irantarjomeh |
نام فارسی | معماری ساختمانهای مقاوم در برابر گرد باد سیکلون |
نام انگلیسی | CYCLONE RESISTANT BUILDING ARCHITECTURE |
تعداد صفحه به فارسی | ۵۰ |
تعداد صفحه به انگلیسی | ۲۲ |
کلمات کلیدی به فارسی | ساختمانهای مقاوم ، گرد باد سیکلون |
کلمات کلیدی به انگلیسی | CYCLONE , RESISTANT BUILDING |
مرجع به فارسی | برنامه توسعه سازمان مللبرنامه مدیریت بلایای خطرناک |
مرجع به انگلیسی | UNDP, Disaster Risk management Programme |
کشور | سازمان ملل |
معماری ساختمانهای مقاوم در برابر گرد باد سیکلون
۱- جوامع در معرض خطر
آسیب پذیری محلهای اسکان انسانها در برابر سیکلون وابسته به موقعیت آنها، احتمال بروز گرد باد یا چرخه باد سیکلون و میزان صدمات احتمالی وارده به ساختمانها میباشد. ساختمانها در صورتی که قابلیت مقاومت در برابر بادهای شدید را نداشته باشند بعنوان ساختمانهای آسیب پذیر شناخته میشوند. معمولا ساختمانهای سبک وزن با چارچوبهای چوبی، مخصوصا ساختمانهای قدیمیتر جاییکه چوبها تخریب شده و دیوارها را تضعیف نمودهاند، جزء ساختمانهای آسیب پذیر بشمار میآیند. خانههای ساخته شده از مدوام غیر مقاوم یا بلوکهای بتنی ضعیف نیز جزء موارد آسیب پذیر بشمار میآیند.
جوامع شهری و روستایی که در سرزمینهای پست، بدون محافظت، ساحلی و دشت سیلابی استقرار یافتهاند در معرض خطر سیکلون خواهند بود. بعلاوه، میزان تماس زمین و ساختمانها با این گردباد نیز جزء فاکتورهای موثر در سرعت سیکلون در سطح زمین بشمار آمده و بر این مبنا نواحی باز، سواحل و دشتهای هموار نیز در زمره مواردی هستند که احتمال آسیب دیدگی آنها زیاد است. برخی از الگوهای اسکان ممکن است سبب ایجاد اثر تونلی شوند که خود باعث افزایش سرعت باد بین ساختمانها شده و منجر به بروز صدمات بیشتری خواهند شد.
معماری ساختمانهای مقاوم در برابر گرد باد سیکلون
۲- چگونه بادهای قوی به ساختمانها صدمه میزنند
در مقابل عقیده عمومی، خانهها اندکی وجود دارند که بطور کلی از بین بروند. در مقابل، بخشهایی از آنها بوسیله باد شکسته شده و به سرعت به اطراف و ساختمانهای مجاور برخورد میکنند. این موضوع باعث تضعیف فشار خارجی و ایجاد مکش بر روی جدارهها و سقفها میشود و بطور موثر سبب بروز پدیدهای مشابه با انفجار میشوند.
مقاومت یک ساختمان در برابر تاثیرات باد وابستگی زیادی به مواد استفاده شده در آن نخواهد داشت، بلکه نکته مهم چگونگی استفاده شدن این مواد در ساختمانها میباشد. عقیده عمومی بر این نکته استوار است که ساختمانهای سنگینتر، نظیر ساختمانهای ساخته شده بوسیله بلوکهای بتنی ایمنتر میباشند. در عین آنکه این نکته حقیقت دارد که خانههای ساخته شده بوسیله بنایی مناسب و مهندسی مطلوب در مقایسه با دیگر انواع ساختمانها از حاشیه ایمنی بهتری برخوردار میباشند، در امر خانه سازی ایمن مواد دیگری نیز دخیل میباشند، همانند چوب و مواد و مصالح ساختمانی دیگر.
معماری ساختمانهای مقاوم در برابر گرد باد سیکلون
۳- شکستهای فاجعه آمیز
۱-۳٫ فندانسیون ها
نیروهای بالا برنده ناشی از بادهای سیکلون در برخی از مواقع میتوانند ساختمانها را بطور کامل از جای خود بکنند. در مقابل طراحی برای بارهای ثقل، این نکته را باید در نظر داشت که هر چه ساختمانی سبکتر باشد لازم است تا در طراحی آن برای مقابله با سیکلون فندانسیون را بزرگتر (یا سنگینتر) در نظر گرفت. نادیده گرفته این دستورالعمل باعث بروز شکستگی شدید برای ساختمانها یا انبارهایی میشود که دارای چارچوب فولادی با دهانه یا پهنایی بزرگ میباشند.
۲-۳٫ چارچوبهای فولادی
یکی از موارد درک شده بصورت نادرست در بین عموم آن است که کاهش پوشش باعث تسکین بارهای وارده به چارچوبهای ساختمانی میشود. شواهد زیادی وجود دارند که عکس این قضیه صحت دارد و بر این مبنا بارهای ناشی از باد در قسمت بدنه به میزان زیادی بواسطه از دست رفتگی پوشش افزایش مییابند.
۳-۳٫ خانههای ساخته شده از مصالح بنایی
این خانهها معمولا بعنوان خانههای امن در برابر گردباد سیکلون مد نظر میباشند. با این حال، مثالهای بیشماری وجود دارند که بروز ضایعه در سقف باعث بوجود آمدن تخریب کلی دیوارهای ساخته شده از مصالح بنایی غیر مسلح میشود.
۴-۳٫ خانههای الواری
کلید ساخت امن خانههای الواری نیز اتصالات آن میباشد. آسیب پذیری ذاتی خانههای الواری سبک وزن همراه با اتصالات ضعیف ترکیب خطرناکی است که معمولا منجر به بروز فاجعه میشود.
۵-۳٫ قالبهای بتنی مسلح
طراحی قالبهای بتنی مسلح معمولا بر مبنای خطرات زمین لرزهای میباشد. در کشورهایی که قواعد مربوطه رعایت نمیشوند، لازم است تا احتیاطهای ضروری را در نظر داشت تا اطمینان حاصل شود که قالبهای بتنی قابلیت تطابق با نیروی باد را داشته باشند. بر این مبنا، مثلهای پراکنده اندکی وجود دارند که نشان دهنده آن است که عدم رعایت این قواعد منجر به بروز فاجعه شده است.
معماری ساختمانهای مقاوم در برابر گرد باد سیکلون
۴- شکستهای جزئی
۱-۴٫ پوشش سقف
این امر احتمالا بیشترین مضامین شکست در برابر سیکلون را بخود اختصاص میدهد. دلیل چنین امری عبارت است از: بهره گیری ناکافی از چفت و بستها و ادوات محکم کننده، ضخامت ناکافی ورقه و جایگیری ناکافی چفت و بستها از نظر فاصله، در مناطقی که با مکش باد بیشتری مواجه میباشند.
۲-۴٫ سفالهای سقفی
با وجود آنکه این نوع از پوشش در معرض آسیب پذیری اندکی در برابر طوفان میباشد، بروز سیکلون پوششهای ضعیف را نشان داده است.
۳-۴٫ خرپاها
از جمله موارد قابل توجه خاص در سیکلونهای اخیر جداشدگی یا ترک خوردگی طولی خرپاها میباشد که باعث شده است تا بخشهای بالایی ناپدید شده و تنها بخشهای پایینی بر جای مانند. این ترک خوردگی از سوراخهای مته شده برای اتصال تسمهها به خرپا، که بصورت افقی ایجاد شده است، آغاز میشود.
۴-۴٫ پنجرهها و دربها
پس از پوشش سقف، پنجرهها و دربها جزء اجزایی بشمار میآیند که در معرض بیشترین صدمه دیدگی قرار خواهند داشت. البته، شیشه معمولا در معرض خطر اشیای پرنده میباشد. نواحی دیگر در معرض خطر پنجرهها و دربها عبارتند از بخشهای سخت، چفتها، پیچها و لولاها.
۵-۴٫ دیوارها
بروز ضایعات شکستگی برای مصالح بنایی غیرمسلح در چندین مورد از سیکلون بعنوان یک امر غیر شایع محسوب نمیشود. جدارهها یا نردههای پیشامده در معرض بیشترین خطر هستند. در عین حال دیوارهایی که بوسیله تیرهای حلقوی تقویت شدهاند نیز در معرض خطر خواهند بود.
معماری ساختمانهای مقاوم در برابر گرد باد سیکلون
۵- تاثیرات صدمه دیدگی سیکلون به خانهها
۱-۵٫ بواسطه فشار زیاد باد و اتصال نادرست خانه بخش پایه تا کف آن بسادگی ممکن است از جای خود کنده شود.
۶- سرعت معمول باد بر مبنای عوامل ذیل میبایست برای طراحی ساختمانها و سازهها کم و زیاد شوند:
(الف) سطح ریسک یک سازه بر حسب دوره بازگشت پذیرفته شده و طول عمر مفید سازهها مورد سنجش قرار میگیرد.
(ب) ناهمواری زمین بوسیله ساختمانها یا درختان مجاور و بلندی و اندازه سازه تعیین میشود.
(ج) نقشه برداری محلی نظیر تپهها، درهها، صخرهها یا حفرهها و شیارهها، و غیره.
۷- به هنگام انتخاب یک محل برای منزل خود موارد ذیل را در نظر بگیرید:
محل یک ساختمان از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. ما غالبا در این زمینه حق انتخاب اندکی داریم که دلیل آن احتمالا محدودیتهای مالی میباشد. بر این اساس، شناسایی این موضوع مهم خواهد بود که آیا زمین ما در منطقه آسیب پذیر قرار دارد یا خیر. پاسخ مناسب در این زمینه ایجاد یک منزل قویتر و مستحکمتر از حد نرمال میباشد:
۸- طراحی خانه
ما باید کنترل لازم را در زمینه شکل ساختمانهای جدید داشته باشیم، چرا که شکل از جمله فاکتورهایی است که از اهمیت زیادی در زمینه تعیین عملکرد ساختمانها در زمان بروز سیکلون برخوردار است. بر این مبنا، اشکال ساده، فشرده و قرینه بهترین خواهند بود. طرح مربعی بهتر از نوع مستطیلی است چرا که اجازه خواهد داد تا بادهای شدید با راحتی بیشتری در اطراف آن سیر نمایند. پس از آن طرح مستطیلی بهتر از طرح ال شکل میباشد.
۹- سقفها
سقفهای مسطح سبک وزن به آسانی تحت شرایط باد تند از جای کنده میشوند. به منظور کاهش تاثیر نیروهایی که میتوانند باعث از جای کنده شدن سقفها شوند، شیب سقفها نباید بیش از ۲۲ درجه باشد. سقفهای شیروانی شکل بهترین هستند. آنها در مقایسه با سقفهای لچکی از مقاومت بالاتری در برابر سیکلون برخوردار هستند.
۱-۹٫ سقفهای کروکی، پاسیو و بالکن دار در معرض فشار بادهای شدید میباشند و باید آنها را کوتاه و کوچک ساخت
اجتناب از کاربرد سقفهای کروکی بزرگ به منظور عدم ایجاد بادهای شدید زیر آن
سقفهای کروکی نباید بیش از ۱۸ اینچ در حاشیهها یا لبههای پایین بام باشند.
سقفهای بالکن یا پاسیو دار بعنوان سازههای مستقل بشمار میآیند تا ادامه ساختمان اصلی.
آنها ممکن است بدون صدمه دیدن بقیه خانه از جای خود کنده شوند.
۲-۹٫ تامین ایمنی برای خرپشتهها
در صورتی که خرپشتهها ایمن نباشند، احتمال فرو افتادن آنها در طی وزش باد قوی بر فراز سقف وجود خواهد داشت.
۳-۹٫ تامین ایمنی ورقهای گالوانیزه موجدار
این ورقها دارای شمارههای خاصی برای راهنمایی میباشند. هر چه این شماره بالاتر باشد مواد کاربردی نازکتر خواهند بود. بطور مثال نمره ۲۴ اولیتر از نمره ۲۸ خواهد بود.
معماری ساختمانهای مقاوم در برابر گرد باد سیکلون
پیچها
از پیچهای مناسب برای ورقهای سقفی گالوانیزه استفاده کنید.
اطمینان حاصل کنید که پیچها به میزان حداقل (۵) میلیمتر در داخل لایهها فرو روند.
از واشرهای بزرگ زیر کله پیچ استفاده نمائید تا از پارگی ورقههای سقف در طی برخورد با باد جلوگیری شود.
میخها
میخ بخوبی پیچ محکم نمیشود.
از میخهای کله پهن و دراز استفاده کنید بگونهای که انتهای آنها زیر نبشی کج شوند.
میخهای دارای پوشش گالوانیزه بهتر از میخهای مفتولی معمولی هستند.
۴-۹٫ فواصل و تثبیت نبشیها
فاصله گذاری برای نبشیها و برخی اتصالات با توجه به نمره ورق استفاده شده متفاوت میباشد.
پیچها بهتر از میخها در جای خود محکم میشوند، بنابر این میتوان از پیچهای کمتری استفاده کرد. اما لازم است جهت ممانعت از پارگی ورقه استفاده شده ضخیم باشد.
نبشیها را باید در نزدیک باهم و با ورقهای نازک قرار داد تا فضای کافی برای اتصالات بیشتر فراهم شود.
راهنمای تعداد اتصالات و فضای نبشی در ذیل آمده است:
۵-۹٫ شیروانی چند کله
این نوع پوشش جزء قویترین نوع پوشش بشمار میآید که در آن کلیه اطراف یا گوشهها سقف بصورت شیبدار خواهند بود. هیچگونه حالت سه گوش شدگی در انتهای سقف دیده نمیشود. در عوض، خرپاها بصورت مورب از گوشهها بسمت خرپشته قرار داده شدهاند. این موارد بصورت خرپاها نبشی بوده و دیگر انواع کوتاهتر از سمت دیوار با سمت این خرپاها امتداد یافته و بنام خرپای بالابر یا جک خوانده میشوند. پس از تکمیل موقعیت خرپشته، خرپاها نیز متصل شده تا امر اتصال به دیوار را بخوبی تکمیل نمایند.
۶-۹٫ پوشش و روکاری سقف
به هنگامی که گوشهها و لبههای سقف جزء مناطقی بشمار میآیند که در معرض مکش بالاتر بادهای موضعی میباشند،اتصالات پوشش/ روکاری سقف به خرپا را باید بگونهای طراحی نمود تا توانایی رویارویی با نیروهای فزآینده را داشته باشند. شکست در هر کدام از این موقعیتها میتواند سبب در هم شکستگی نهایی سقف شود. روالهای احتیاطی ذیل بر این اساس توصیه میشوند:
معماری ساختمانهای مقاوم در برابر گرد باد سیکلون
۱۰- فندانسیونها
فندانسیون بخشی از خانه بشمار میآید که انتقال دهنده وزن ساختمان به زمین میباشد. بر این مبنا، ایجاد یک فندانسیون مناسب الزامی میباشد، چرا که ثبات ساختمان بطور اولیه وابسته به فندانسیون آن است. ساختمانها معمولا دارای فندانسیون سطحی بر روی خاکهای شنی و خشک و فندانسیون عمیق بر روی خاکهای رسی میباشند. بر این مبنا مطلوب است تا نسبت به تحصیل اطلاعات نوع خاک و ارزیابی ظرفیت بردگاهی ایمن که ناشی از اطلاعات ساختمانهای گذشته میباشد و همچنین بررسی مناسب خاک اقدام شود. بعلاوه، پارامترهای ذیل را میبایست بخوبی در طراحی فندانسیون بحساب آورد.
۱۱- دیوارهای ساخته شده از مصالح بنایی
۱-۱۱٫ دیوارهای خارجی
کلیه دیوارهای خارجی یا پانلهای دیواری میبایست بگونهای طراحی شوند تا در برابر فشار باد خارجی مقاومت نمایند. بار عرضی باید مقاومت در برابر باد را داشته باشد و این مقاومت بوسیله دیوارهایی که بصورت موازی قرار گرفتهاند و یا از طریق مسیر نیروی عرضی (بواسطه عملکرد دیوار برشی) یا قالبهای RC باید حاصل شود و بر این مبنا دیوارهای پانلی را باید با استفاده از ادوات تقویتی مناسب نظیر نوارهای مقاوم در برابر لرزه که در سر در پنجرهها نصب میشوند تثبیت نمود.
۲-۱۱٫ تقویت دیوارها در برابر سیکلونها و بادهای قوی
برای بادهای تند در مناطق مستعد سیکلون این امر لازم میباشد تا نسبت به مقاوم سازی دیوارها در برابر زمین لرزه از طریق کاربرد نوارهای بتن مسلح و نوارهای تقویتی عمودی اقدام نمود.
معماری ساختمانهای مقاوم در برابر گرد باد سیکلون