روش تصمیم گیری چندشاخصه بهینه سازی فرآیند صنایع مقیاس کوچک

روش تصمیم گیری چندشاخصه بهینه سازی فرآیند صنایع مقیاس کوچک – ایران ترجمه – Irantarjomeh

مقالات ترجمه شده آماده گروه مهندسی صنایع

مقالات ترجمه شده آماده کل گروه های دانشگاهی

مقالات

چگونگی سفارش مقاله

الف – پرداخت وجه بحساب وب سایت ایران ترجمه(شماره حساب)ب- اطلاع جزئیات به ایمیل irantarjomeh@gmail.comشامل: مبلغ پرداختی – شماره فیش / ارجاع و تاریخ پرداخت – مقاله مورد نظر --مقالات آماده سفارش داده شده پس از تایید به ایمیل شما ارسال خواهند شد.

 یک روش تصمیم گیری چند شاخصه برای بهینه سازی فرآیند در صنایع دارای مقیاس کوچک

 چکیده

این مقاله بر روی شناسایی ویژگی ها و مشخصه های سیستماتیک که اساسا به عنوان مولفه های عملکرد کلیدی در چنین مباحثی به شمار می آیند، تمرکز دارد. در این راستا، روش علمی مدل تصمیم گیری چند شاخصه (MADM) جهت یافتن بهترین جایگزین در بین انتخاب های مختلف اتخاذ خواهد شد. تصمیم گیری در این باب بعنوان یک مضمون مطالعاتی جهت شناسایی و انتخاب جایگزین ها، بر مبنای ارزش ها و ترجیح های تصمیم گیرندگان، بشمار می آید. فرآیند تصمیم گیری موکد آن است  که  انتخاب های  متعدد و  متناوبی  را  می بایست در این عرصه مدنظر قرار داد و در چنین موردی ما نه تنها تا حد امکان خواستار مشخص نمودن بسیاری از این شق ها و جایگزین ها هستیم، بلکه درصدد انتخاب نوعی خواهیم بود که به بهترین وجه در تناسب با اهداف، آرزوها، ارزش ها و دیگر پارامتر های مورد نظر ما باشد. تصمیم گیرنده (DM) غالبا با مشکل انتخاب جایگزین های تعارض برانگیزی روبرو می باشد. فرآیند تصمیم گیری چند شاخصه (MADM) شامل «اتخاذ تصمیمات ترجیحی (نظیر ارزیابی، اولویت بندی و انتخاب) با توجه به جایگزین های موجودی می باشد که خود بر مبنای ویژگی های متعدد و غالبا تعارض برانگیزی توصیف می شوند». مشکلات MADM متعدد بوده و می توان آنها را در تقریبا هر موضوعی یافت. حتی بن فرانکلین[۱] در خلال بیش از ۲۰۰ سال قبل وجود ویژگی های متعدد در تصمیمات روزمره را شناسایی نموده و یک راه حل قابل اجرا را توصیه نموده است. روش های MADM موثر و کارایی چون AHP، TOPSIS و PROMETHEE جهت آنالیز مشکل و یافتن بهترین راه حل مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

کلمات کلیدی: مدل تصمیم گیری چند شاخصه (MADM)، بهینه سازی، صنایع دارای مقیاس کوچک، شاخص ها و ویژگی ها، AHP، TOPSIS، PROMETHEE

روش تصمیم گیری چندشاخصه بهینه سازی فرآیند صنایع مقیاس کوچک

۱- مقدمه

تولید به عنوان چارچوب و سنگ بنای هر کشور صنعتی محسوب می شود. اهمیت این موضوع را می توان بر مبنای این حقیقت توصیف نمود، که به عنوان یک فعالیت اقتصادی، چنین مبحثی در بر دارنده تقریبا ۲۰ الی ۳۰% از ارزش کلیه کالاها و خدمات تولید شده می باشد. سطح فعالیت تولید یک کشور به طور مستقیم  در  ارتباط با  سلامت  اقتصادی  آن  کشور  می باشد. به طور کلی، هر چه که سطح فعالیت تولیدی در یک کشور بالاتر باشد، استاندارد زندگی مردمان آن کشور نیز بالاتر خواهد بود [۸]. فرآیند تصمیم گیری و انتخاب مولفه های مرتبط با آن به عنوان یک مولفه پیچیده به شمار می آید، چرا که این فرآیند امروزه چالش برانگیزتر از گذشته مطرح شده است. شرایط لازم برای حصول یک  فرآیند کارای تصمیم گیری، درک رخدادهای جاری و آتی و همچین شناسایی عواملی می باشد که بر روی محیط کلی تولید تاثیرگذار هستند. بعلاوه بررسی طبیعت و ذات فرآیند های تصمیم گیری و اکتساب روش ها و فناوری های مختلف و در نهایت ساختاربندی یک دیدگاه تصمیم گیری مناسب بر مبنای محدوده گسترده ای از مسائل مرتبط با طراحی سیستم های تولید، همراه با برنامه ریزی و مدیریت مطلوب جزء ضروریات الزامی این عرصه به شمار می آید [۱۰]. تصمیم گیرندگان در بخش تولید به طور مکرر با مشکل ارزیابی محدوده گسترده ای از گزینه های جایگزین روبروی می شوند و انتخاب یک مورد بر مبنای یک سری از معیارهای تعارض برانگیز مشکل خواهد بود. ذکر این نکته ضروری است که در انتخاب جایگزین های مناسب، غالبا یک معیار مشخص واحد وجود نداشته و تصمیم گیرندگان می بایست تعداد زیادی از معیارها شامل معیارهای فنی، اقتصادی، اخلاقی، سیاسی، قانونی و اجتماعی را مد نظر قرار دهند [۸]. روش تصمیم گیری چند شاخصه، که به عنوان مبنایی برای مدل تصمیم گیری به شمار می آید، یکی از روش های پشتیبانی تصمیم گیری می باشد. مدل تصمیم گیری بر مبنای انتخاب لیستی از معیارها، پارامترها، متغیرها یا فاکتورهایی می باشد که می بایست از آنها جهت اعمال فرآیند تصمیم گیری استفاده نمود [۷]. این مقاله بر روی فرآیندهای ساده ای متمرکز می شود که سبب می گردند تا تصمیم گیرنده قابلیت انتخاب بهترین جایگزین از بین مجموعه ای از جایگزین های موجود را داشته باشد.

روش تصمیم گیری چندشاخصه بهینه سازی فرآیند صنایع مقیاس کوچک

۲- تصمیم گیری چند شاخصه

مشکل تصمیم گیری چند شاخصه با معیارهای “m” و جایگزین های “n” را در نظر بگیرید. اجازه دهید تا C₁,…,C_m و A₁,…,A_n معرف این معیارها و جایگزین ها به ترتیب باشند. یک ویژگی استاندارد روش تصمیم گیری چند شاخصه به صورت جدول تصمیم که ذیلا نشان داده شده است مطرح می باشد. در این جدول هر ردیف متعلق به یک معیار بوده و هر ستون تشریح کننده عملکرد یک جایگزین می باشد. همانگونه که در جدول تصمیم نشان داده شده است، وزنهای w₁,…,w_m به این معیارها تخصیص می یابند. وزن w_i بازتاب دهنده اهمیت نسبی معیارهای C_i در ارتباط با تصمیم می باشد و این وزن به نظر مثبت است. وزن های معیارها غالبا بر مبنای ویژگی های ذهنی تعیین می شوند. آنها معرف نقطه نظر یک تصمیم گیرنده واحد یا تجزیه و تحلیل نقطه نظرات گروهی از متخصصین با استفاده از تکنیک تصمیم گروهی می باشند.

روش تصمیم گیری چندشاخصه بهینه سازی فرآیند صنایع مقیاس کوچک

۲-۱٫  فرآیند سلسله مراتب تحلیلی (AHP)

AHP بطور گسترده ای در ابزار تصمیم گیری چند شاخصه به کار گرفته می شود. صرفنظر از روشهای متعارف، در AHP مقایسات جفتی جهت حصول نسبت دقیق و اولویت های مقیاسی اعمال می گردد. این مورد که به وسیله Thomas Saaty [9] ارتقاء یافته است فراهم آورنده ویژگی های اثباتی و راهکارهای موثری جهت تعامل با مشخصه های تصمیم گیری پیچیده بوده و قابلیت کمک در زمینه شناسایی و مشخص نمودن وزن معیارها، تحویل داده های جمع آوری شده و تسریع  فرآیند تصمیم گیری را خواهد داشت. AHP به ما در زمینه حصول برآوردهای ارزیابی عینی و ذهنی کمک نموده و مکانیسم مفید را برای کنترل سازگاری این ارزیابی ها ایجاد می نماید و از این طریق سبب کاهش سوگیری در تصمیم گیری خواهد شد [۳].

۲-۲٫ روش PROMETHEE

جدول تصمیم به عنوان نقطه آغازین روش PROMETHEE به شمار می آید که به وسیله Brans  و Vincke (1985) و Brans و همکاران (۱۹۸۶) ارائه شده است. نمرات aij نیازی به نرمال سازی یا تغییر شکل به یک مقیاس بدون بعد شایع را نخواهند داشت. بر این مبنا، ما ، برای سادگی تنها در نظر می گیریم که یک مقدار نمره بالاتر به معنای عملکرد بهتر می باشد. علاوه بر این، این نکته فرض می شود که وزن های w_i این معیارها به وسیله یک روش مناسب مشخص می گردد (این مورد به عنوان بخشی از روش PROMETHEE به حساب نمی آید)، به علاوه،  نیز صادق می باشد. در اینجا، در پی Brans و Mareschal ( 1994)، ما بررسی مختصری از روشهای PROMETHEE را عرضه می نماییم.

PROMETHEE V: بهینه سازی تحت قیدها

بهینه سازی تحت قیدها یک مشکل متعارف یا نوعی تحقیقات عملیاتی به شمار می آید. مشکل یافتن یک راه حل بهینه مرتبط با چندین جایگزین، ارائه مجموعه ای از قیدها، متعلق به این رشته می باشد.

PROMETHEE V قابلیت گسترش PROMEHEE II به این مشکل انتخاب را خواهد داشت. هدف به حداکثر رسانی مجموعه کل مقدار جریان برتر جایگزین های انتخابی می باشد و در عین حال آنها برای قیدها عملی و امکانپذیر خواهند بود. متغیرهای باینری یا دوتایی بدین منظور ارائه می گردند تا مشخص شود که آیا جایگزینی انتخاب شده است یا خیر، به علاوه تکنیکهای برنامه نویسی عدد صحیح جهت حل مشکل بهینه سازی به کار گرفته می شوند.

۲-۳ روش TOPSIS

این روش نه تنها ترجیح تصمیم گیرنده (DM’s) و همچنین تجربه در زمینه معیارهای انتخاب را مدنظر قرار میدهد، بلکه اقدام به شامل نمودن قیدهای ملموس مختلفی می نماید، به طور مثال، بودجه خریدار، ظرفیت تامین کننده و زمان تحویل. از طرف دیگر، رویکرد TOPSIS  فازی به ما در زمینه تبدیل ترجیح تصمیم گیرنده و تجربه وی به نتایج معنی دار از طریق بکارگیری مقادیر زمانی جهت دسترسی به هر معیار و جایگزین کمک می نماید.

متغیرهای زمانی نشان داده شده در شکل ذیل جهت دسترسی به وزن مهم هر معیار به کار گرفته می شوند.

روش تصمیم گیری چندشاخصه بهینه سازی فرآیند صنایع مقیاس کوچک

۳- آزمایش و نتایج

با توجه به اهداف تحقیقاتی، خط تولید بدنه شیر در این مبحث مدنظر قرار می گیرد. در اینجا با ۲ خط تولید موجود برای تولید بدنه شیر مواجه هستیم. این خطوط شامل ترکیبی از سیستم ها و ماشین های متعارف و غیر متعارف است.

ویژگی های قابل کاربرد برای تولید بدنه شیر در جدول ۷ ذکر شده است. این ویژگی ها بر روی نرخ تولید تا میزان زیادی تاثیرگذار هستند. بنابراین مطالعه جامع این صفات و ویژگی ها ضروری می باشد و تصمیم گیری در ارتباط با انتخاب خطوط تولید نیز می بایست بر حسب این ویژگی ها گرفته شود.

روش تصمیم گیری چندشاخصه بهینه سازی فرآیند صنایع مقیاس کوچک

۴- نتیجه گیری

به هنگامی که MADM برای خطوط تولید کارخانه تولیدی بدنه شیر استفاده شد، مشاهده گردید که خط تولید شماره ۱،  با توجه  به  محاسبه  با استفاده از سه روش مشخص شده، دارای بالاترین رتبه می باشد.